وصفنارد؛ پاتوق اکبر مشتی

گفته شده وصفنارد یعنی باغ انار و این نام به این دلیل برای این محدوده انتخاب شده که زمانی دارای باغ‌های انبوه انار بوده است. امروزه محدوده کوچکی از منطقه۱۷ که بین بزرگراه شهید آیت‌الله ‌سعیدی غرب، خط آهن تهران‌ـ اهواز در جنوب، خط آهن تهران ـ تبریز در شمال و خیابان برادران شهید آقایاری در شرق واقع شده را وصفنارد می‌گویند، اما روستای وصفنارد در گذشته بسیار وسیع‌تر از این بوده و حریم آن بخش‌هایی از منطقه۱۰ و منطقه۱۸ امروزی را شامل می‌شد.  
روستای وصفنارد تا قبل از گسترش بی‌رویه تهران جزو حاشیه‌ این شهر بوده و بخشی از «بلوک غار ری» به‌شمار می‌رفته است. می‌گویند حاج «میرزا آقاسی» نخستین وزیر محمدشاه قاجار که علاقه زیادی به حفر چاه و ایجاد قنات داشت، دستور ایجاد کانالی به طول ۴۲کیلومتر را صادر کرد تا بخشی از آب‌های رودخانه کرج را به وصفنارد، یافت‌آباد و سپس تهران برساند.

در گذشته یخچال‌های طبیعی زیادی در اطراف وصفنارد وجود داشت که تهرانی‌ها برای بردن یخ و آب خنک به این روستا می‌آمدند. هنوز هم محدوده کوچکی از منطقه۱۷ که در قدیم جزو اراضی وصفنارد بوده در بین اهالی به یخچال معروف است. «اکبر مشتی ملایری» بستنی‌ساز معروف تهران قدیم یخ مصرفی‌اش را بیشتر از یخچال گورنگ وصفنارد تهیه می‌کرد.

امروزه آثار زیادی از بناهای قدیمی روستای وصفنارد باقی نمانده، اما جالب است بدانید مهم‌ترین مسجد این محله، یعنی مسجد اعظم وصفنارد، از زمان روستا بودن این محله تاکنون رونق دارد و جزو معدود یادگاران روزگار سرسبزی و طراوت وصفنارد است. «رمضانعلی عباسقلی» یکی از وصفناردی‌های اصیل بود که بنابر وصیت او حمام قدیمی وصفنارد که متعلق به خودش بود و بخشی از زمین‌هایش، برای ساخت مسجد اعظم وقف شد و این مسجد تا اواخر دهه ۸۰ همچنان توسط خاندان عباسقلی(مرحوم حاج علی‌اکبر عباسقلی، نوه مرحوم رمضانعلی) اداره می‌شد. از آنجاکه روستای وصفنارد در مقایسه با محله وصفنارد کنونی وسعت بیشتری داشت، به وصفنارد کنونی به‌ویژه به محدوده‌ای که مسجد اعظم در آن واقع شده، وصفنارد قدیم می‌گویند. مسجد اعظم وصفنارد، قدیمی‌ترین مسجد منطقه ۱۷است و علت نامگذاری آن به این خاطر بوده که در آن زمان برای یک روستا مسجد بزرگی بوده است.